تاب آوری شهری

تاب آوری شهری یا urban resilience مفهومی است که در برگیرنده کیفیت از شهر است که در آن، شهر در برابر شرایط مختلف توان مقابله با مشکلات پیش رو را دارد. قبل از اینکه مفهوم تاب آوری شهری را با جزییات بررسی کنیم به تشریح مفهوم تاب آوری می پردازیم.

تاب آوری

تاب آوری در فرهنگ لغات، توانایی بازیابی، بهبود سریع، تغییر، شناوری، کشسانی و همچنین خاصیت فنری و ارتجاعی ترجمه شده است. واژه تاب آوری اغلب به مفهوم «بازگشت به گذشته» مورد استفاده قرار می­گیرد. این اصطلاح در اوایل قرن 17 از ریشه لاتین «resilio» به معنی «جهش به عقب» وارد زبان انگلیسی شد. در دهه 2000 مفهوم تاب آوری به طور گسترده در شاخه کاهش خطرپذیری سوانح طبیعی به کار گرفته شد. مفهوم تاب آوری بیشتر در برخورد با ناشناخته­ها و عدم قطعیت­ها به کار برده می­شود. تاب آوری قدرت گروه­ها و جوامع برای انطباق با فشارهای خارجی و تخریب­هایی است که در نتیجه­ی تغییرا اجتماعی، سیاسی و…به وجود می­آید.

تاب آوری شهری

تاب آوری شهری توانایی سیستم­های شهری برای پاسخگویی به تنش ناشی از سوانح و بازسازی سریع پس از آن تعریف می­شود. این توانایی، ظرفیت و شرایط ذاتی سیستم را شامل می­شود و جذب اثرات بحران و کنار آمدن با بلایا را تسهیل می­کند. سیستم­ها و جوامع شهری باید قادر به مقاومت در برابر استرس و زنده ماندن، انطباق و برگشت به حالت اولیه قبل از بحران و بلایا باشند. ظرفیت و توانایی برای انجام این کار را تاب آوری شهری گویند. طبق تعریف UN-Habitat تاب اوری شهری ظرفیت سیستم شهری در جذب و بهبود سریع بعد از بحران است. در ارائه تعریف واحد از تاب آوری باید به این موارد توجه داشت:

  1. تاب آوری ویژگی ذاتی و پویای یک جامعه است و در کل جامعه وجود دارد؛
  2. سازگاری و انطباق با موقعیت جزو هسته­ی اصلی تاب آوری تلقی می­شود؛
  3. تاب آوری باید به بهبود جامعه کمک نماید؛
  4. تاب اوری باید به گونه­ای باشد که پیش بینی درستی درمورد توانایی جامعه برای بهبود پس از وقوع ناملایمات ارائه دهد.

تاب آوری اجتماعی

مفهوم «تاب آوری اجتماعی» به خودی خود همان نگرانی­های مفهوم تاب آوری را دارد و به علاوه به خاطر اختلاف در تعریف اجتماع پیچیدگی خاصی نیز دارد. جوامع از محیط­های ساخته شده طبیعیف اجتماعی و اقتصادی که به طرق پیچیده بر هم تاثیر می­گذارند، تشکیل می­شود. همان گونه که تاب اوری می­تواند در سطوح مختلف تحلیل و درک شود تاب آوری اجتماعی نیز دارای سطوحی است. تاب آوری اجتماعی عبارتست از ظرفیت گروه­های اجتماعی و جوامع در بازیابی یافتن یا پاسخ مثبت دادن به سوانح. به عبارت دیگر تاب اوری اجتماعی ظرفیت جامعه را برای انطباق با تغییرات یا دگرگونی­ها و حفظ رفتار سازگارانه است.

تاب آوری اقتصادی

منظور از تاب آوری اقتصادی واکنش و سازگاری افراد و جوامع به طوری که آن­ها را قادر به کاهش خسارات بالقوه ناشی از سوانح سازد، که بیشتر بعد قابلیت حیات اقتصادی جوامع را نشان می­دهد. شاخص سطح درآمدی در این بعد مورد نظر قرار گرفته است. درآمد تعیین کننده­ی معیارها و سطح زندگی افراد و خانوارها است. همچنین تاب آوری اقتصادی به عنوان توانایی جامعه برای سازگاری اجتماعی و اقتصادی که در معرض مخاطرات طبیعی قرار دارد تعریف می­شود. این تاب آوری دارای دو مولفه است: ظرفیت جامعه برای بازگشت به شرایط اقتصادی پیش از حادثه و دوم ظرفیت جامعه برای کاهش در معرض خطر قرار گرفتن حوادث و مخاطرات آینده است چه در واکنش به وقوع سانحه­ای که تجربه کرده است و چه در پیش بینی وقوع حادثه­ای که هنوز تجربه نکرده است.

تاب آوری کالبدی

ارزیابی واکنش جامعه و ظرفیت بازیابی بعد از سانحه نظیر پناهگاه­ها، واحدهای مسکونی، تسهیلات سلامتی و زیرساختی مثل خطوط لوله، جاده­ها و وابستگی آن­ها به زیرساخت­های دیگر می­شود. بعد کالبدی با شاخص­های ساختمانی، زیزساخت­ها، کاربری اراضی و پدافند غیرعامل تعریف شده است. آنچه از کالبد شهر که دچار خرابی و آسیب بیشتری می­شود ساختمان­ها و زیرساخت­های شهری می­باشند، به طوری که مکان یابی آن­ها در مناطق پرخطر، تراکم ساختمانی، کیفیت و انواع ساختمان­ها در میزان و شدت خسارت­ها موثراند.

پارسی شهر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *