انواع تحقیقات علمی بر اساس هدف انجام آنها، به دو دسته تقسیم می شوند.
1- بنیادی
2- کاربردی
1- تحقیقات بنیادی ( مبنایی یا پایه ای )
یکی از انواع تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق، تحقیقات بنیادی است. در تحقیقات بنیادی، هدف تحقیق، کشف حقایق و شناخت پدیده هاست. این تحقیقات به منظور توسعه مرزهای دانش بشری صورت می گیرند. بسیار وقت گیرند و هزینه انجام آنها نیز بالاست. به همین دلایل توسط دانشگاه ها و مراکز علمی انجام می شوند و کمتر به صورت شخصی و نهادهای خصوصی در دستور کار قرار می گیرند.
تحقیقات بنیادی بر اساس روش انجام به دو دسته تقسیم می شوند.
الف ) تجربی : مانند همه تحقیقات تجربی، جمع آوری داده ها بر اساس نشاهده و مصاحبه و آزمایش است و رویکرد استقرایی دارند.
ب ) نظری : به صورت کتابخانه داده ها جمع آوری می شود و تحقیقات انجام می گیردند. روش تحقیق در این نوع، روش قیاسی است.
2- تحقیقات کاربردی
یکی از انواع تحقیقات علمی بر اساس هدف تحقیق، تحقیقات کاربردی است. این تحقیقات جهت توسعه و رفاه و آسایش زندگی انسان انجام می پذیرند. این تحقیقات از نتایج تحقیقات بنیادی استفاده می کنند. زمان انجام آنها تقریبا کم است و جز تحقیقات کوتاه مدت محسوب می شوند. این تحقیقات درآمد زاست بنابراین علاوه بر سازمان های دولتی، سازمان های خصوصی و کارخانجات نیز به این نوع تحقیقات علاقه مند هستند.
خود تحقیقات کاربری به دو دسته ی توسعه ای و عملی تقسیم می شوند.
الف ) تحقیقات کاربردی توسعه ای: هدف این تحقیقات، توسعه سیستم تولید کالاست. تحقیقات کاربردی توسعه ای ممکن است عادی باشند یا استراتژیک.
تحقیقات کاربردی توسعه ای نوع عادی: این نوع تحقیقات بدنبال بهتر کردن سیستم های موجود است.
تحقیقات کاربردی توسعه ای نوع استراتژیک : این نوع تحقیقات بدنبال طراحی سیستم از پایه و صفر است.
ب ) تحقیقات کاربردی عملی : این تحقیقات بدنبال حل مشکل هستند. یعنی بعد از بوجود آمدن مشکل برای یافتن راه حل این نوع تحقیقات صورت می پذیرند. خصلت محلی و موضعی دارند و تعمیم پذیر نیستند.
